MEDYA21– Dünya Sağlık Örgütü tarafından geliştirilen, tütün kontrolü konusunda etkili uygulamaları içeren ve Türkiye’nin de imzacısı olduğu MPOWER modelinin kararlılıkla uygulanması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Açık ayrıca, Covid-19 pandemisinin özellikle tütün kullananlarda daha ciddi seyrettiğini ve hastalığın bulaşmasını kolaylaştırdığını açıkladı.

Sağlığı Geliştirme ve Sigara ile Mücadele Derneği Başkanı Prof. Dr. Yasemin Açık, tütün kullanımının ülkelerin gelişmişlik düzeylerine göre değişiklik göstermekle birlikte, özellikle gençlerde, çocuklarda ve kadınlarda artış gösterdiğini ifade etti. Prof. Dr. Açık, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerine göre, dünya genelinde yaklaşık 780 milyon kişinin sigarayı bırakmak istediğini, ancak bu kişilerin yalnızca yüzde 30’unun fiziksel ve zihinsel bağımlılıkların üstesinden gelmelerine yardımcı olabilecek araçlara erişebildiğine dikkat çekti.

TÜTÜNSÜZ YAŞAM

Dünya Sağlık Örgütü tarafından 1988 yılından bu yana 31 Mayıs’ın Tütünsüz Bir Dünya Günü olarak kutlandığını hatırlatan Açık, bu özel gün vesilesiyle her yıl bir tema belirlendiğini, bu yılın temasının ise “Bırakan Kazanır” (Commit to Quit) olarak açıklandığını anlattı. Bu temanın Covid-19 pandemisinde daha da anlam kazandığını belirten Prof. Dr. Açık, şöyle dedi:

“DSÖ’nün açıklamasına göre Covid-19, milyonlarca tütün kullanıcısının sigarayı bırakmak istemesini sağladı. Ancak diğer taraftan, özellikle salgının getirdiği sosyal ve ekonomik stresler nedeniyle kullanıcıların tütün ürünlerini bırakmakta zorlandığı görüldü. Halbuki pandeminin tütün kullananlarda daha ciddi seyrettiği ve hastalığın bulaşmasını kolaylaştırdığı bir gerçek. Tütünsüz yaşam ise sağlıklı, kaliteli ve uzun bir yaşamı ifade ediyor. İşte bu nedenle tütün kullanımı ile mücadelenin, pandeminin ağırlaştırdığı koşulların da dikkate alınarak geliştirilmesine, bırakmaya yardım hizmetlerinin en ücra köşeye ulaşacak şekilde tüm ülke genelinde yaygınlaştırılmasına ve ulaşılabilir olmasının sağlanmasına ihtiyaç duyuluyor.”

MPOWER MODELİ İLE TÜTÜN KULLANIMI AZALTILABİLİR

Bu kapsamda, DSÖ tarafından geliştirilen MPOWER modelinin kararlılıkla uygulanması gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Açık, “Tütün kontrolüne yönelik uygulamaları içeren MPOWER modeli; izleme, koruma, önerme, uyarma, yasaklama ve vergileri artırma olmak üzere altı maddeden oluşuyor. Bu model sigara başta olmak üzere tütün ürünlerinin kullanımını azaltmada son derece etkili bir yöntemdir. Özellikle Covid-19 pandemisinin tütün kullananlara etkisini ve hastalığın bulaşmasını kolaylaştırdığını göz önünde bulundurarak, sigara ve diğer tütün ürünlerine yönelik mücadelemizi de büyük bir kararlılıkla sürdürmek durumundayız” diye konuştu.

SİGARAYA YÖNELİK DENETİMLER ARTIRILMALI

Sigaranın dünyada ve Türkiye’de en önemli halk sağlığı sorunlarından biri olarak kabul edildiğini ifade eden Prof. Dr. Yasemin Açık, şunları söyledi:

“Hastalık, ölüm, ekonomik kayıp ve iş gücü kaybına yol açan tütün kullanımı, yasal düzenlemelerin etkin bir şekilde kullanıldığı gelişmiş ülkelerde yavaş artarken ya da azalırken, etkin yasal düzenlemelerin olmadığı ülkelerde her geçen gün hızla artıyor. Ülkemize baktığımızda, tüm dünyaya örnek olacak çok etkili bir yasal düzenlememizin bulunmasına rağmen, uygulamada çok önemli eksikliklerin ve ihlallerin bulunduğu da önemli bir gerçektir. Ülkemizde yasa hükümlerinin uygulanmasında ve etkili uygulama prosedürlerinin geliştirilmesinde önemli yol haritaları oluşturulduğunu görüyoruz. Sigara reklam ve promosyonlarının yasaklanması, kapalı alanlarda ve kamuya açık bazı açık alanlarda sigara içilmesinin yasaklanması gibi düzenlemeler son derece önemli olmakla birlikte, arzu edilen seviyeye ulaşmamız için denetimlerin ve pratikteki yaptırımların artırılması gerektiğine inanıyoruz.”

MPOWER MODELİ NEDİR?

2008 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından açıklanan MPOWER modeli, tütün ürünlerinin kullanımını azaltmaya yönelik altı maddeden oluşuyor:

Monitor (İzle): Tütün kullanımının, koruyucu önlem çalışmalarının, bu ürünlerin zararları konusunda yapılan uyarı çalışmalarının ve bu alanda atılan diğer tüm adımların izlenmesi.

Protect (Koru): Sigaranın yol açtığı sıkıntıların önlenmesine yönelik olarak okul, hastane, iş yeri gibi alanlarda yapılan çalışmalar.

Offer (Öner): Sigarayı bıraktırmaya yönelik çalışma ve eğitimler.

Warn (Uyar): Sigara karşıtı zorunlu yayın çalışmaları, sigara paketlerinin düzenlenmesi, medya kampanyaları.

Enforce (Yasakla): Sigara satışına yönelik yaş sınırı, sigara reklam, promosyon ve sponsorluklarının yasaklanması gibi çalışmalar.

Raise (Vergileri Artırma): Sigara fiyatlarının ve vergilerinin artırılması.

Sigarayı bırakmanın etkileri 20’inci dakikada başlıyor

Dünya Sağlık Örgütü tarafından paylaşılan bilgilere göre;

• Sigarayı bıraktıktan yalnızca 20 dakika sonra kalp atış hızı düşüyor.
• 12 saat içinde kandaki karbonmonoksit seviyesi normal seviyeye geliyor.
• 2-12 hafta içinde dolaşım düzeliyor ve akciğerin fonksiyonu artıyor.
• 1-9 ay içinde öksürük ve nefes darlığı azalıyor.
• 5-15 yıl içinde inme riski sigara içmeyen kişilerle aynı seviyeye geliyor.
• 10 yıl içinde, akciğer kanseri ölüm oranı sigara içenlere kıyasla yarı yarıya azalıyor.
• 15 yıl içinde, kalp hastalığı riski sigara içmeyen kişilerle aynı düzeye geliyor. HABER MERKEZİ