COVID-19’UN ETKİLERİNE DİKKAT!
HABER MERKEZİ – Milyonlarca insanı etkileyen COVID-19 virüsü, hastalığı hafif atlatanlarda bile uzun dönem etkileri ile endişe kaynağı olmaya devam ediyor. Bu rahatsızlığın; geçmeyen yorgunluktan nefes problemlerine, tat ve koku kaybından bel ve sırt ağrısına kadar pek çok etkisi, hastalar negatife döndükten sonra da görülebiliyor. Uzman Doktor Özgür Mollaoğlu, COVID-19 enfeksiyonunun uzun dönem etkileri konusunda merak edilen soruları yanıtladı.
“Uzun süreli COVID-19”, virüsle ilk kez enfekte olduktan sonra haftalar veya aylar sürebilen veya enfeksiyondan bir süre sonra ortaya çıkabilen bir dizi semptomdur. Bu süreçte hastalık hafif seyredebilir veya belirtileri olmayabilir. “Uzun süreli COVID-19” yaşayan kişiler; geçmeyen yorgunluk, düşünme veya konsantre olma zorluğu (beyin sisi), baş ağrısı, koku veya tat kaybı, ayakta dururken baş dönmesi,kalp çarpıntısı ve taşikardi, göğüs ağrısı, nefes almada güçlük veya nefes darlığı, öksürük, eklem veya kas ağrısı, depresyon veya kaygı, ateş gibi semptomlar yaşayabilmektedir.
-COVID-19 enfeksiyonu olan bir kişinin bulaştırıcılığı ne kadar süre devam eder? : COVID-19 enfeksiyonu sonrası immün sistemi baskılayan hastalığı olmayan ve immün sistem baskılayan ilaç kullanmayan hastalar 10 günden sonra izolasyonları sona ermekte ve bulaştırıcılık özelliklerinin olmadığı kabul edilmektedir. Ancak İngiltere (B.1.1. 7), Güney Afrika (B.1.351) ve Brezilya (P.1) mutasyonlarının pandemide baskın hale gelmesiyle yeni çalışmalar yapılmış ve yeni görüşler ortaya çıkmıştır. Daha bulaşıcı olduğu bilinen bu mutasyonlarda izolasyon süresinin 14 gün olması gerektiğini ifade eden yani bulaştırıcılık sürelerinin daha uzun olabileceğini söyleyen çalışmalar mevcuttur.
-COVID-19 belirtileri olan ya da temaslı bir kişinin test sonucu negatif çıktıysa tekrar pozitife dönme ihtimali var mı?: Kişide hastalık belirtileri varsa ancak test sonucu negatif ise yine de maske, mesafe, hijyen ve sosyal izolasyon tedbirlerine uymaya devam etmesi önemlidir. Bulaşın ilk günlerinde test sonucu negatif çıkabilmektedir. Mutasyonlu COVID-19 virüsü ile birlikte de ilk birkaç test negatif çıktıktan sonra pozitif sonuç tespit edilen vakalara rastlanmaktadır. Bu nedenle kişinin COVID tanısı almış gibi gerekli önlemleri almaya devam etmesi gerekmektedir.
-COVID-19 tedavisi almış ve iyileşmiş bir kişide hastalık hala pozitif çıkabilmektedir. Bu durumda ne yapılmalıdır?: Bu konuda yapılmış pek çok çalışma vardır. Bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde ve hastalığı ağır geçirip, çeşitli etken maddeli ilaçları kullanarak geçiren bireylerde pozitiflik daha uzun ( 20 güne kadar) sürmektedir. Bazı yayınlarda 86 güne kadar uzayan PCR pozitif sonuçlarına rastlanmıştır. Fakat bunların çevrelerine hastalığı bulaştırmadıkları gösterilmiştir. Testlerin ölü virüs parçacıklarını tespit ettikleri bilinmekte ve testlerin cut-off değerleri (virüs miktarını belirleyen sınırlar ) farklı olabilmektedir.
-Tat ve koku kaybı durumunda ne yapmalıdır?: Tat ve koku kaybı yitiminde tedavi kapsamında bazı ilaçlar, B-kompleks vitaminleriyle birlikte, diğer vitamin ve mineral takviyelerinin kullanılması önerilebilmektedir. Koku kaybında kullanılan bir tedavi yöntemi ise koku rehabilitasyonudur. Koku rehabilitasyonu Kulak Burun Boğaz uzmanları tarafından uygulanan, evde de rahatlıkla yapılabilen tedavilerden biridir.
-COVID-19 enfeksiyonu sonrası tat ve koku kaybı ne kadar sürede geri gelmektedir?: Bazı hastalarda koku ve tat problemleri COVID-19’un tek semptomu olabilmektedir. COVID-19 nedeniyle koku alma rahatsızlığının görülme oranları yapılan ilk çalışmalarda %33,9 iken son yapılan çalışmalarda %75’e kadar yükselmiştir. Genel olarak koku ve tat problemleri kadınlarda erkeklerden daha sık görülmektedir. Tat ve koku kaybının gitmesi ve daha sonra geri gelmesi kişiden kişiye değişebilmektedir Genellikle ortalama 4 haftada düzelmektedir, ancak 6 aya kadar süren vakalar izlenmiştir.