MEDYA21– Çınar ilçesine 13 kilometre uzaklıkta 60 dönümlük alanda yer alan Zerzevan Kalesi’nde yapılan kazı çalışmalarında elde edilen Asur dönemine ait bir mühür kalenin tarihini bin 200 yıl daha geriye çekti. İçinde barındırdığı Mithras tapınağı ile yerli ve yabancı turistlerin merak ettiği bölge haline gelen Zerzevan Kalesi’ne, yerli ve yabancı ziyaretçilerin akını devam ediyor. 2021’in ilk 5 ayında 41 bin 118 turist ziyaret ederken, Rusya ve Polonya’dan tur gruplarının yanı sıra bireysel gruplarda da Amerika, Japonya, İngiltere, Fransa, Güney Kore ve Hindistan’dan ziyaretçiler kaleyi gezme fırsatı buldu. Yıl sonuna kadar Zerzevan’a 400 bini aşkın ziyaretçinin gelmesinin beklendiği bildirildi.
ANI YAŞAMAK İÇİN GELİYORLAR
Zerzevan Kalesi Kazı Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, kalede her yaştan ziyaretçilerin günün 24 saati güneşin doğuşundan batışına kadar her anı yakalayabilecekleri bir ortamın olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
“Önemli bir turizm potansiyeli olan Zerzevan Kalesi’ne geçen yıl pandemiye rağmen 170 bine yakın ziyaretçi geldi. Bu yılın ilk 5 ayında 47 bin 118 kişi Zerzevan Kalesi’ni ziyaret etti. Bunların bine yakını yabancıydı, yerli ve yabancıların yoğun ziyaret ettiği bir yer ve önemli bir destinasyon. Yıl sonuna kadar biz bu rakamın normalleşmenin başlamasıyla birlikte 400 bine ulaşmasını bekliyoruz. Bu nedenle kazı, çevre düzenlemeleri çalışmalarını hızlı bir şekilde yürütüyoruz. Zerzevan Kalesi dünyanın en iyi korunmuş garnizonu ve askeri yerleşimlerinden birisi ve buraya gelen ziyaretçiler o dönemin atmosferini yaşayabiliyorlar. Çünkü caddeleri, sokakları, konutları, ibadet yapıları ve özellikle Mithras tapınağı ile Zerzevan Kalesi, ziyaretçilere keyif sunabilecek bir yer. Burada tam bin 500, bin 700 yıl öncesi atmosferi yaşamak mümkün. Kazı çalışmalarıyla birlikte yer altı kilisesi, gizli geçitler, su kanalları, kaya mezarları, askerlerin ve sivillerin kaldığı konutlar ve Mithras tapınağı ortaya çıkardık. Yine devasa su sarnıçlarının kazı çalışmasını yürütüyoruz. Yine önemli bir yönetim merkezi binasında çalışmalar sürdürüyoruz ve şu an çalıştığımız alan Mithrasın batı kısmında Mithras tapınağı ile bağlantı mekanlar üzerinde çalışıyoruz. Kısa bir zaman önce Rusya’dan, Polonya’dan tur grupları geldi. Bununla birlikte bireysel gruplar geliyor işte Amerika, Japonya, İngiltere’den Fransay’a Güney Kore’den Hindistan’a kadar dünyanın her yerinden ziyaretçi geliyor. Buda oldukça önemli. Önümüzdeki yıldan itibaren 1 milyon turiste ulaşmayı hedefliyoruz. Geçen yıl Zerzevan Kalesi ve Mithraeum, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesine girdi, hızlı bir şekilde asıl listeye girmek için çalışmalarımızı yürütüyoruz. Karacadağ Kalkınma Ajansı, Kültür ve Turizm Bakanlığımız bir protokol yaptı ve şuan asıl liste için hem Zerzevan Kalesi hem Mithraeum asıl listeye girmek için önemli bir aday, kısa süre içinde geçici listeden asıl listesine girecektir.”
ZERZEVAN KALESİ’NİN TARİHÇESİ
Zerzevan Kalesi, Diyarbakır’ın Çınar ilçesi sınırları içinde ve Diyarbakır-Mardin karayolu üzerinde yer alıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Dicle Üniversitesinin işbirliği ile kazı-restorasyon çalışmaları 2014 yılında başladı ve halen devam ediyor. Roma’nın sınır garnizonu olan Zerzevan Kalesi’nin tarihi Asur dönemine kadar gidiyor. Roma dönemine MS. 3. yüzyılda Severuslar döneminde asıl askeri yerleşim inşa edilmiş, İslam ordularının 639 yılındaki fethine kadar kesintisiz kullanılmış. Günümüze kadar iyi korunmuş olan askeri yerleşimde kazılar ile Mithras tapınağı da ortaya çıkarıldı. Bu yapı Roma’nın doğu sınırındaki ilk tapınak olma özelliği taşıyor. Zerzevan Kalesi ve Mithras tapınağı 2020 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesine girdi. Bin 200 metre uzunluğunda surlarla çevrelenmiş askeri yerleşimde, kamu yapılarının bulunduğu güney alanda, gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binası, kaya sunağı gibi mimari kalıntılar yer alıyor. Kuzeyinde ise cadde-sokaklar ve konutlar takip edilebiliyor. Konutların bulunduğu alanda aynı zamanda su sarnıçları, yer altı kilisesi, yer altı sığınağı, Mithras tapınağı ortaya çıkarıldı. Surların dışında ise yerleşime su sağlayan kanallar, sunu çanakları ve taş ocakları, nekropol alanında ise kaya mezarları ve tonozlu mezarlar dikkat çekiyor. Zerzevan Kalesinde hem yer üstü hem de büyük bir yer altı şehri bulunuyor. (İHA)